W#2: /kənˈsaɪəns/

Co znaczy słowo /kənˈsaɪəns/?

/kən/ brzmi jak <con> a /ˈsaɪəns/ brzmi jak <science>, więc otrzymujemy conscience, w tłumaczeniu na język polski: sumienie.

Problem jednak w tym, że angielskie słowo <conscience> nie jest wymawiane jako /kənˈsaɪəns/, a tylko jako /ˈkɒnʃəns/. Skąd zatem bierze się wymowa /kənˈsaɪəns/ w ustach Polaka? Otóż, bierze się ona w dużej mierze z języka angielskiego.

Polacy uczący się angielskiego wiedzą, że słowo able wymawiamy /ˈeɪbl̩/, słowo face wymawiamy /feɪs/, że late to /leɪt/, i że science to /ˈsaɪəns/. Logiczne zatem wydaje się - myśli sobie Polak - aby wyrazy comfortable, preface, chocolate i conscience wymówić jako /ˈkʌmfəteɪbl̩/, /ˈpri:feɪs/, /tʃɒkleɪt/, no i właśnie /kənˈsaɪəns/.

Niestety, jak się szybko okazuje, angielski nie poddaje się naszej logice 😊. Prawidłowa wymowa powyższych słów brzmi bowiem: /kʌmftəbl̩/, /ˈprefɪs/, /ˈtʃɒklət/ i /ˈkɒnʃəns/.

Język angielski przeszkadza nam czasem w nauce angielskiego, ale bywa też, że i pomaga. W języku tym zauważamy pewną prawidłowość, która pomoże nam w uporaniu się z takimi słowami jak comfortable, preface, chocolate i conscience. 

Takie słowa jak able, face, late, science, ate, shire, age, mine, mate wymawiamy z długą samogłoską. Kiedy jednak słowa te staną się częścią innego wyrazu samogłoska zostaje skrócona. Porównajmy.

1. able /ˈeɪbl̩/ ―― comfortable /ˈkʌmftəbl̩/
2. face /feɪs/ ―― preface /ˈprefɪs/
3. late /leɪt/ ―― chocolate /ˈtʃɒklət/
4. science /ˈsaɪəns/ ―― conscience /ˈkɒnʃəns/
5. ate /eɪt/ ―― palate /ˈpælət/
6. shire /ˈʃaɪə/ ―― Yorkshire /ˈjɔːkʃə/
7. age /eɪdʒ/ ―― village /ˈvɪlɪdʒ/
8. mine /maɪn/ ―― determine /dɪˈtɜːmɪn/
9. mate /meɪt/ ―― ultimate /ˈʌltɪmət/
10. lace /leɪs/ ―― necklace /ˈnekləs/

tbc

W#1: < et >

Trebuchet

Jak należy wymówić poniższe nazwy w języku angielskim?

David Suchet - aktor brytyjski. Croquet - krokiet, gra sportowa, w której używa się drewnianych młotków. Cabriolet - kabriolet, samochód ze składanym dachem. Trebuchet - trebusz,  średniowieczna maszyna miotająca pociski. Jean Piaget - szwajcarski psycholog.

W języku polskim często wymawiamy tak, jak piszemy, dlatego wielu Polaków uczących się języka angielskiego wymówi takie wyrazy jak beret, sorbet, cabriolet zgodnie z ich pisownią, tzn. wymawiając końcówkę <et> jako /et/. W języku angielskim jednak wiele słów pochodzenia francuskiego kończących się na <et> wymawia się z /eɪ/. Powyżej przedstawione słowa wymówimy z /eɪ/:

1. /ˈsuːʃeɪ/ 
2. /ˈkrəʊkeɪ/ 
3. /ˈkæbriəleɪ/
4. /ˈtrebʊʃeɪ/
5. /piˈæʒeɪ/

Daniel Jones, brytyjski historyk i prezenter telewizyjny wymawia słowo trebuchet z /eɪ/: „People didn't call Edward I the Hammer of the Scots for nothing. He was a warrior king with a vast collection of siege catapults known as trebuchets” (Secrets of Great British Castles, S2, E1 - Edinburgh Castle, 2016).  Posłuchaj mojej wymowy tego tekstu tutaj.

Nie wszystkie słowa pochodzenia francuskiego, które kończą się na <et> wymawiane są z /eɪ/. Przykładem są słowa minuet i mallet, które wymawiamy „normalnie”, tzn. z /et/ lub z /ɪt/: /ˌmɪnjuˈet/, /ˈmælɪt/. Jednak większość tego rodzaju słów, które zakończone są na <et> wymawiana jest z /eɪ/. Oto przykłady takich słów.

Suchet, croquet, cabriolet, trebuchet, Piaget, cachet, crochet, Pinochet, ricochet, sachet, beret, ballet, bouquet, buffet, chalet, filet, gourmet, sorbet, valet, Chevrolet, sobriquet.

ˈsuːʃeɪ, ˈkrəʊkeɪ, ˈkæbriəleɪ, ˈtrebʊʃeɪ, piˈæʒeɪ, ˈkæʃeɪ, ˈkrəʊʃeɪ, ˈpɪnəʃeɪ, ˈrɪkəʃeɪ, ˈsæʃeɪ, ˈbereɪ, ˈbæleɪ, bʊˈkeɪ, ˈbʊfeɪ, ˈʃæleɪ, ˈfɪleɪ, ˈɡʊəmeɪ, ˈsɔːbeɪ, ˈvæleɪ, ˌʃevrəˈleɪ, ˈsəʊbrɪkeɪ. Posłuchaj mojej wymowy tych słów tutaj.

***

Hyacinth Bucket

Wymowa słów zakończonych na <et> z francuska brzmi dostojniej. Czyż angielskie słowo bucket /ˈbʌkɪt/ (wiadro) nie brzmiałoby wytworniej, gdyby było wymawiane /bʊˈkeɪ/, a więc tak, jak słowo bouquet (bukiet), zwłaszcza w przypadku osoby, która ma na imię Hiacynta?

Hyacinth Bucket (Patricia Routledge) to bohaterka brytyjskiego serialu komediowego Keeping Up Appearances (data emisji filmu 1990-1995), która lubi „zachowywać pozory” (keeping up appearances) i chce zaprezentować się przed ludźmi jako osoba bardziej dystyngowana, bardziej salonowa, z wyższej sfery niż w rzeczywistości. Hiacynta poprawia tych, którzy „niewłaściwie” wymawiają jej nazwisko.    

Hyacinth: Is that for me?
The Postman: It says “Bucket” on the envelope.
Hyacinth: It’s Bouquet. B-U-C-K-E-T, Bouquet. The accent on the second syllable.

Posłuchaj mojej wymowy tego tekstu tutaj.

***

David Suchet

David Suchet /ˈsuːʃeɪ/ to aktor brytyjski, znany z roli Herkulesa Poirot w brytyjskim serialu kryminalnym „Poirot”. Według Wikipedii Suchet jest jedynym brytyjskim aktorem, który nagrał Biblię w formie audiobooka. Osoby zainteresowane akcentem tego aktora odsyłam do strony BibleGateway, na której odsłuchać można jego nagrania Biblii w przekładzie NIV.

Posłuchaj nagrania początku tekstu Biblii w wykonaniu Davida Sucheta tutaj. Posłuchaj mojej wymowy tego samego tekstu tutaj. Oto omawiany fragment (Genesis 1: 1-3):

„In the beginning God created the heavens and the earth. Now the earth was formless and empty, darkness was over the surface of the deep, and the Spirit of God was hovering over the waters. And God said, ‘Let there be light,’ and there was light.”

(Holy Bible, New International Version® Anglicized, NIV® Copyright © 1979, 1984, 2011 by Biblica, Inc.® Used by permission. All rights reserved worldwide.)